Trong hội thảo về phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP HCM ngày 18/1, Luật sư Lê Nết từ Công ty Luật LNT & Partners đã chỉ ra rằng hiện tại, hai luật chính, đó là Luật Quy hoạch và Luật Đầu tư công, đang gây trở ngại cho công tác giải phóng mặt bằng để triển khai dự án đường sắt đô thị.
Những vấn đề chính tại các vụ kiện và khiếu nại nhà thầu đều liên quan đến sự chậm trễ trong việc bàn giao mặt bằng thi công và việc dọn dẹp công trình hạ tầng kỹ thuật. Một trong những ví dụ nổi bật là vụ kiện của nhà thầu đối với dự án đường sắt đô thị Nhổn – ga Hà Nội, nơi nhà thầu đòi đền bù vì chậm nhận được mặt bằng.
Theo Luật sư Lê Nết, chuẩn bị mặt bằng sạch là một bước quan trọng trong quá trình phát triển dự án metro. Việc không bàn giao mặt bằng sạch không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành dự án mà còn gây hậu quả nặng nề cho chủ đầu tư và nhà nước về mặt vật chất, đồng thời kéo dài thời gian thực hiện dự án.
Luật sư Lê Nết cũng chỉ ra rằng Luật Quy hoạch và Luật Đầu tư công hiện nay chưa đưa ra các quy định linh hoạt đối với việc thực hiện dự án đô thị gắn liền với giao thông công cộng, có thể gây trở ngại cho quá trình giải phóng mặt bằng. Cụ thể, quy hoạch dự án TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng) ga Hà Nội, theo Luật sư, phải trải qua 9 bước, và sửa đổi, bổ sung quy hoạch cũng phải thông qua 9 bước, mất rất nhiều thời gian.
“Nếu các thành phố không có cơ chế linh hoạt đối với dự án TOD thì sẽ khó đảm bảo tiến độ giải phóng mặt bằng”, Luật sư Lê Nết nói.
Trong bối cảnh TP HCM và Hà Nội đều đặt mục tiêu hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị trong thời gian tới, đặc biệt TP HCM với 8 tuyến metro và 3 tuyến xe điện mặt đất, việc giải quyết những thách thức về giải phóng mặt bằng và quy hoạch trở thành mối quan tâm hàng đầu để đảm bảo tiến độ dự án và tính hiệu quả của hạ tầng giao thông công cộng trong tương lai.